Marie-Eve Volkoff is 83 en Zwitserse. Vanwege haar gezondheid heeft ze een grotere kans om dood te gaan tijdens een hittegolf. En dus wil ze dat de Zwitserse staat haar beschermt door een goed klimaatbeleid te voeren en zo de gevreesde hittegolven te voorkomen. Kunnen leven onder goede condities is immers een mensenrecht. Ze stapt daarom met 3 andere “Seniorinnen” (leeftijd van 79 tot 89 jaar) naar het Europese hof voor de mensenrechten.
Nog niet zo lang geleden waren het vooral dictators – mensen die er een gewoonte van maken politieke tegenstanders een kopje kleiner te maken – die zich voor de rechter moesten verantwoorden. Nederland speelt daarbij een grote rol. Het internationaal hof van justitie is immers gevestigd in Den Haag.
Maar tegenwoordig kun je als doorsnee minister van een doorsnee Europees land ook zomaar voor de rechter belanden. Als je je niet aan verdragen houdt die je zelf ondertekend hebt bijvoorbeeld. En je kunt nog veroordeeld worden ook. En opnieuw speelt Nederland een hoofdrol. Urgenda was wereldwijd de eerste die zo’n proces won. En deze week bleek dat je ook als multinational behoorlijk risico loopt. Shell verloor deze week nog een zaak die was aangespannen door Milieudefensie.
Je snapt ineens waarom allerlei populisten in oost Europa de rechter proberen te muilkorven. Maar we stuiten hier hoe dan ook op een opmerkelijke ontwikkeling. Het lijkt erop dat we de rechter nodig hebben om politici bij de les te houden. En misschien is het niet toevallig dat dit juist op het gebied van klimaat en milieu gebeurt. Dat je als staat de plicht hebt je burgers te beschermen tegen misdaad is voor iedereen (op een enkele dictator na) helder. Over bijvoorbeeld de vrijheid van godsdienst zijn we het in een flink aantal landen ook wel eens. Maar dat moet de staat zijn bewoners ook tegen klimaatverandering en met name de gevolgen daarvan.
Juist daarom is het initiatief van de KlimaSeniorinnen zo interessant. Blijkbaar vindt het hof voor de mensenrechten dat ook wat ze hebben de zaak opgepakt. Terwijl 90 procent van de zaken wordt geseponeerd. Alleen dat is al winst.
Maar ik ben er niet helemaal gerust op. De aanhang van niet elke partij is ervan overtuigd dat de verandering van het klimaat zo’n groot probleem is. En niet elke politicus staat te springen om deze “inconvenient truth” uit te leggen aan z’n kiezers. Een mooi verdrag ondertekenen om het milieu te beschermen, dat valt nog wel uit te leggen. Maar dat vertalen in concrete maatregelen blijkt een stuk lastiger. En nu hoef je dat als politicus ook niet meer te doen. De strategie wordt alsvolgt: Je neemt onvoldoende maatregelen en wacht tot je voor de rechter gesleept wordt waar je ongelijk krijgt. En vervolgens kun je tegen je kiezer zeggen dat het nou eenmaal moet van de rechter en jij er dan ook niets meer aan kunt doen.
Dat jij het bijvoorbeeld ook erg vindt dat de maximum snelheid omlaag moet, maar dat dat nou eenmaal moet van de rechter. Enerzijds ben ik blij dat die rechter er is. Maar toch zou ik me wat lekkerder voelen als die politicus zelf zou inzien dat een goed klimaat belangrijker is dan een paar minuten tijdwinst omdat je wat harder mag rijden met je auto.
(1-6-21, RA)